De indeling van de begroting kent verplicht een programmaplan en dit programmaplan kent weer een aantal verplichte onderdelen (artikel 8 Besluit Begroting en Verantwoording (BBV)):
De te realiseren programma's.
Een overzicht van de algemene dekkingsmiddelen.
Een overzicht van de kosten van overhead.
Het bedrag voor de heffing van de vennootschapsbelasting, en
Het bedrag voor onvoorzien.
Het aantal 'te realiseren programma’s' en de indeling daarvan is vrij; dit mag op gemeentelijk niveau bepaald worden. De onderdelen van het programmaplan zijn voorgeschreven. Daarnaast is er een apart overzicht van de kosten van overhead in het programmaplan, waarbij de programma's alleen de kosten bevatten die betrekking hebben op het primaire proces. Tenslotte geldt als indelingsvoorschrift voor de begroting dat alle mutaties op reserves onderdeel uitmaken van het resultaat van de begroting. Voor de mutaties op deze reserves gelden de volgende richtlijnen:
Aan de algemene reserve wordt het voordelige resultaat toegevoegd of het nadelige resultaat onttrokken. Voor deze reserve is geen specifieke bestemming. Een deel van de algemene reserve wordt aangemerkt als weerstandsvermogen en dient in stand te blijven om risico's te kunnen opvangen. Groei van de algemene reserve is nodig om de uitgaven de komende jaren voor een deel met eigen vermogen te betalen en zo de financiële positie van de gemeente in balans te houden. En waar mogelijk te verbeteren tot minimaal het door de raad vastgestelde niveau van 20%.
Voor bestemmingsreserves geldt dat deze worden ingesteld voor één specifiek doel binnen een vastgestelde termijn.
In het vervolg van dit onderdeel van de begroting wordt ingegaan op:
De samenstelling van het resultaat 2023.
Het meerjarig overzicht 2023-2026 van de saldi per programma.
De reeds in de programmabegroting verwerkte inzet van reserves, conform eerdere besluitvorming.
Overzicht van incidentele baten en lasten.
Programma (Bedragen x € 1.000) | Lasten | Baten | Saldo |
PGR01 Publieksdiensten | -8.714 | 4.664 | -4.050 |
PGR02 Samenleving | -156.628 | 32.714 | -123.914 |
PGR03 Wonen | -506 | 130 | -376 |
PGR04 Milieu | -16.493 | 15.991 | -502 |
PGR05 Bereikbaarheid | -4.558 | 4.027 | -531 |
PGR06 Beheer openbare ruimte | -30.197 | 11.019 | -19.178 |
PGR07 Ruimtelijke ordening | -32.084 | 29.661 | -2.422 |
PGR08 Veiligheid | -10.410 | 1 | -10.409 |
PGR09 Economie | -1.663 | 621 | -1.042 |
PGR10 Bestuur & concern | -4.864 | 1 | -4.863 |
Totaal programma | -266.117 | 98.830 | -167.287 |
Algemene dekkingsmiddelen | -5.160 | 210.994 | 205.834 |
Overhead | -26.959 | 225 | -26.734 |
Heffing VPB | 0 | 0 | 0 |
Onvoorzien | -50 | 0 | -50 |
Resultaat voor bestemming | -298.286 | 310.050 | 11.763 |
Resultaatbepaling via bestemmingsreserves | -541 | 3.390 | 2.849 |
Resultaatbepaling via algemene reserve | -1.643 | 200 | -1.443 |
Resultaat na bestemming: financieel/rekeningresultaat (voordelig) | -300.470 | 313.639 | 13.169 |
Programma (Bedragen x € 1.000) | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 |
PGR01 Publieksdiensten | -4.050 | -3.784 | -3.642 | -3.690 |
PGR02 Samenleving | -123.914 | -124.838 | -126.724 | -128.498 |
PGR03 Wonen | -376 | -363 | -367 | -371 |
PGR04 Milieu | -502 | 1.025 | 1.062 | 1.008 |
PGR05 Bereikbaarheid | -531 | -1.010 | -1.113 | -1.070 |
PGR06 Beheer openbare ruimte | -19.178 | -19.685 | -20.734 | -21.537 |
PGR07 Ruimtelijke ordening | -2.422 | -2.232 | -2.291 | -2.322 |
PGR08 Veiligheid | -10.409 | -10.593 | -10.738 | -10.896 |
PGR09 Economie | -1.042 | -917 | -938 | -962 |
PGR10 Bestuur & concern | -4.863 | -4.945 | -5.191 | -5.182 |
Resultaat Programma's | -167.287 | -167.343 | -170.676 | -173.520 |
Algemene dekkingsmiddelen | 205.834 | 209.374 | 216.039 | 202.453 |
Overhead | -26.734 | -27.274 | -27.911 | -28.291 |
Heffing VPB | -0 | -0 | -0 | -0 |
Onvoorzien | -50 | -50 | -50 | -50 |
Resultaat voor bestemming | 11.763 | 14.707 | 17.402 | 591 |
Resultaat bepaling via bestemmingsreserves | 2.849 | 365 | 300 | 162 |
Resultaat bepaling via algemene reserve | -1.443 | -1.443 | -1.643 | -714 |
Resultaat na bestemming: financieel/rekeningresultaat (voordelig) | 13.169 | 13.629 | 16.058 | 40 |
In dit resultaat van de primitieve begroting is duidelijk de hogere begrotingsruimte 2023-2025 zichtbaar en de grote daling in 2026. Dit is zichtbaar in de daling van de algemene dekkingsmiddelen in 2026.
In onderstaand overzicht wordt het resultaat inclusief de mutaties op de reserves weergegeven. Het doel, de voeding en de mutaties op de afzonderlijke reserves zijn toegelicht in het onderdeel overige financiële overzichten en in de financiële toelichting per programma.
(bedragen x € 1.000) | Programma | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 |
Resultaat programma's (saldo baten/lasten) | 1 t/m 10 | -167.287 | -167.343 | -170.676 | -173.520 |
Algemene dekkingsmiddelen (saldo baten/lasten) | 205.834 | 209.374 | 216.039 | 202.453 | |
Overhead (saldo baten/lasten) | -26.734 | -27.274 | -27.911 | -28.291 | |
Heffing VPB (saldo baten/lasten) | -0 | -0 | -0 | -0 | |
Onvoorzien (saldo baten/lasten) | -50 | -50 | -50 | -50 | |
Resultaat voor bestemming | 11.763 | 14.707 | 17.402 | 591 | |
Resultaatbepaling via bestemmingsreserves: | |||||
Onttrekking aan de reserve Woonvisie | 3 | 162 | 138 | 128 | 100 |
Onttrekking aan de reserve Duurzaamheid | 4 | 1.461 | - | - | - |
Onttrekking aan de reserve Parkeren | 5 | 390 | 72 | 17 | -93 |
Onttrekking aan de reserve Gronden | 7 | 836 | 155 | 154 | 154 |
Mutaties bestemmingsreserves | 2.849 | 365 | 300 | 162 | |
Resultaatbepaling via algemene reserve: | |||||
Onttrekking beheerbudget Wheermolen Oost /Overwhere Zuid (besluit 1532421) | 6 | 200 | 200 | - | - |
Toevoeging frictie-uitkering gemeentefonds | AD | -929 | -929 | -929 | - |
Toevoeging versterking algemene reserve (cf. begroting 2016) | AD | -714 | -714 | -714 | -714 |
Mutaties algemene reserve | -1.443 | -1.443 | -1.643 | -714 | |
Resultaat na bestemming: financieel/rekeningresultaat (voordelig) | 13.169 | 13.629 | 16.058 | 40 |
Het saldo van de algemene reserve ontwikkelt zich eind 2026 in een saldo van ruim € 92,2 miljoen. In dit saldo zijn de voorgestelde keuzes nog niet verwerkt (2023-2026: € 45,4 miljoen). De mutaties op de algemene reserve zijn als volgt opgebouwd:
(bedragen in euro's maal € 1.000) | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 |
Saldo 1 januari (stand 2022 o.b.v. resultaat uit Kadernota 2023) | 44.089 | 58.701 | 73.773 | 91.475 |
- Versterking algemene reserve (cf. Begroting 2016) | 714 | 714 | 714 | 714 |
- Frictie uitkering gemeentefonds (tem 2025) | 929 | 929 | 929 | - |
- Overheveling beheerbudget Wheermolen Oost /Overwhere Zuid (besluit 1532421) | -200 | -200 | - | - |
Saldo algemene reserve onttrekkingen/toevoegingen | 1.443 | 1.443 | 1.643 | 714 |
Saldo financieel resultaat primitieve begroting | 13.169 | 13.629 | 16.058 | 40 |
Saldo 31 december | 58.701 | 73.773 | 91.475 | 92.228 |
Per inwoner op basis van 92.784 inwoners | 633 | 795 | 986 | 994 |
Toelichting | Reserves1 | Soort2 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 |
Wettelijk onderzoek flora en fauna | BR gronden | O | 180 | 0 | 0 | 0 |
Voorzetting programma 2040 | BR gronden | O | 500 | - | - | - |
Versterking algemene reserve (rente) | Algemene reserve | T | 714 | 714 | 714 | 714 |
Frictie uitkering gemeentefonds | Algemene reserve | T | 929 | 929 | 929 | - |
Beheerbudget Wheermolen/Overwhere | Algemene reserve | O | 200 | 200 | - | - |
Proeftuin aardgasvrij | BR duurzaamheid | O | 1.983 | - | - | - |
Duurzaamheidsagenda | BR duurzaamheid | T | 522 | - | - | - |
Incidentele toevoegingen aan de reserves | 2.165 | 1.643 | 1.643 | 714 | ||
Incidentele onttrekkingen aan de reserves | 2.863 | 200 | - | - | ||
Incidentele mutatie reserves | 698 | -1.443 | -1.643 | -714 |
1 BR = Bestemmingsreserve
2 O = Onttrekking (bate) en T = Toevoeging (last)
Het overzicht incidentele baten en lasten geeft inzicht in de mate waarin er sprake is van structureel evenwicht. De term structureel evenwicht houdt in dat de begroting voldoet aan bepaalde eisen. De belangrijkste daarvan is dat structurele lasten zijn gedekt door structurele baten. Incidentele lasten mogen worden gedekt door incidentele baten, waaronder onttrekkingen aan de reserves. Voor het begrip 'incidenteel' moet gedacht worden aan lasten en baten die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen. Voor alle jaren is er sprake van structureel evenwicht.
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | |
a. Saldo baten en lasten: | ||||
Geraamde baten (inclusief onttrekking reserve) | 300.470 | 296.566 | 310.545 | 311.724 |
Geraamde lasten (inclusief toevoeging reserve) | 313.639 | 310.195 | 326.603 | 311.763 |
Financieel resultaat, inclusief incidentele lasten en baten (a) | 13.169 | 13.629 | 16.058 | 40 |
b. Incidentele baten en lasten: | ||||
Totaal incidentele lasten | 5.423 | 1.436 | 967 | - |
Totaal incidentele baten | 1.109 | 1.109 | 929 | - |
Incidenteel saldo lasten en baten van alle programma's (b) | -4.314 | -327 | -37 | - |
Totaal incidentele toevoegingen | 2.165 | 1.643 | 1.643 | 714 |
Totaal incidentele onttrekkingen | 2.863 | 200 | - | - |
Incidenteel saldo toevoegingen en onttrekkingen reserves (c) | 698 | -1.443 | -1.643 | -714 |
c. Structureel begrotingssaldo/resultaat: | ||||
Financieel resultaat inclusief incidentele baten en lasten (a) | 13.169 | 13.629 | 16.058 | 40 |
Incidenteel resultaat (saldo c+b) | -3.616 | -1.770 | -1.681 | -714 |
Structreel begrotingssaldo/resultaat, exclusief incidentele baten en lasten | 16.785 | 15.399 | 17.739 | 754 |